Spoor van optimisme

Verhalen uit het Oostelijk Havengebied in Amsterdam vormen de basis voor het eerste spoor van Museum Perron Oost. Verhalen van toen en nu, waarin aankomen, onderweg zijn en vertrekken centraal staan. Gevestigd en aanstormend talent, bij voorkeur kunstenaars uit het gebied zelf, laat zich erdoor inspireren en bewerken de verhalen in fotografie, film, dans, theater, muziek, beeldende kunst, geluidsdocumentaire of combinaties daartussen. Vanaf april zijn er maandelijks bewerkingen te zien op en in de omgeving van het monument. Het traject sluit in september af met een community art event Een prachtig begin van een vriendschap, dat een aantal verhalen met elkaar verbindt. Dit spoor werkt vanuit het beeld van het perron als ontmoetingsplek van reizigers met een bestemming. Reizigers van toen, die met een verwachting over een spoor van optimisme naar het havengebied toe kwamen. En reizigers van nu, huidige bewoners en ondernemers, en de dromen die ze vandaag de dag proberen te verwerkelijken. De ‘reisverhalen’, oud en nieuw, zijn persoonlijke belevenissen, herinneringen, komedies en tragedies. Tegelijkertijd zijn het universele verhalen van mensen die dromen nastreven, voor buitenstaanders invoelbaar en spannend om naar te kijken en luisteren.

Museum Perron Oost verzamelt zijn verhalen via verschillende wegen. Bijvoorbeeld via gebouwen die de tand des tijds hebben overleefd. Zoals het Lloyd Hotel met zijn geschiedenis van hotel, opvanghuis voor joodse vluchtelingen, gevangenis, jeugdgevangenis, broedplaats en nu weer hotel. Het verhalenrijke Quarantaine-gebouw, waar immigranten moesten blijven totdat ze Nederland in mochten, een plek nauw verbonden met onze koloniale en multiculturele geschiedenis. Het perron zelf waarvandaan producten uit de Oost landinwaarts gingen, en waar vee voor de markt arriveerde, evenals wilde dieren van het Wereldcircus dat zijn voorstellingen in Carré speelde. We laten die locaties klinken in verhalen, maar ook in geluiden. Alsof de muren oren hebben. Een andere onderzoekslijn zijn opmerkelijke bewoners en ondernemers. Zoals de (misschien) langst woonachtige bewoner van het gebied, Henk Penseel, die als kind kattenkwaad uithaalde op een landje bij de veemarkt, die toen nog volop in bedrijf was. Muzikant Frans Ronday die prachtige verhalen kan vertellen over het Oostelijk Havengebied tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Ariane Hertzberger die er 25 jaar vroedvrouw was, ook ten tijde van de stadsnomaden. Of architect Jo Coenen die het masterplan voor het KNSM-eiland bedacht. Maar ook nieuwe bewoners. Ondernemers zoals instrumentenbouwer Ascan van der Westen, of Sophietje Winters, een negenjarig meisje dat het perron op de Cruquiusweg gebruikt als decor voor haar avonturen. Een derde onderzoekslijn loopt via bekende Nederlanders. Bewoner cabaretier Najib Amhali zou vanaf het perron een stand up kunnen doen, gebaseerd op een belevenis in de buurt. Ook kan een gesprek met Thomas Rosenboom, die in Publieke werken over het oude Oostelijk Havengebied schreef, aanleiding zijn voor een bewerking. Als aanjager van deze activiteiten gaat in januari vanuit het museum Radio Perron Oost een aantal uur per maand de lucht in. Het internet radiostation zendt interviews uit met huidige en ex-bewoners en met bezoekers die er iets bijzonders beleefden. Kunstenaars kunnen met deze interviews aan de slag maar mogen ook hun eigen research doen. Ze kunnen eveneens met verhalen aan de slag die bewoners uit het Oostelijk Havengebied op zaterdagen bij een koffie of thee in het museum komen vertellen. Daarvan worden prikkelende synopsissen geschreven.

Kunstenaars en bewerkingen, eerste seizoen (2013)

Museum Perron Oost biedt een podium aan zestien kunstenaars van verschillende disciplines. Ze bewerken een oud of recent verhaal uit de buurt. Een bewerking kan variëren van enkele minuten tot een film van een kwartier of een beeldende kunsttentoonstelling van enkele weken. Ook voorgedragen gedichten kunnen het verslag zijn van een gebeurtenis. Kwaliteit is het belangrijkste criterium om een opdracht tot bewerking te verstrekken. Hieronder een korte een korte beschrijving van betrokken kunstenaars en reeds gevormde ideeën voor vertaling van verhalen.

Jacob Plooy, virtuoos violist, componist, theatermaker en bewoner, zal met kinderen uit de buurt een muzikale processie maken naar perron Oost. De kinderen nemen een op school gemaakt dier mee waar op gepaste momenten muziek uit komt.

Piet van de Kar, beeldhouwer en buurtbewoner, zal voor deze optocht een groot bindend voertuig van de verbeelding en samenwerking willen maken. Een dier op wielen die vooroploopt in deze stoet Theatermaker, acteur en buurtbewoner Bert Hana gaat onder de titel Het vel van de koe aan de slag met een gebeurtenis die een boerenkind meemaakte bij het abattoir van de veemarkt. Hana’s humorrijke theatrale bewerking balanceert op de grens van kinderlijke fantasie en werkelijkheid.

Anne van Delft maakt met haar collega Peet van Duijnhoven onder de titel Opgewekt blaffen een serie fotoportretten van ‘ogen en oren’ van de Cruquiusbuurt, de hondenbezitters. Zij worden tevens gevraagd mee te doen aan een schrijfcursus waarin hun opmerkelijkste belevenissen omgezet worden in zogenaamde twaiku’s, een twittertekst in de vorm van een dubbel haiku. De twaiku’s worden twee maal gepresenteerd in een voorstelling, eenmaal exclusief voor hondenbezitters.

Tinus Holthuis – filmmaker, cameraman en lichtontwerper voor films, musea, opera en (locatie)theater – maakt de video-installatie Verhalen in krijt waarin zeven scènes van ongeveer 2 à 3 minuten te zien zijn, op basis van een verhaal uit de buurt. Op het perron liggen als op een crime scene zeven met krijt omcirkelde voorwerpen (een verloren klomp, een stok, scherven) en een scanpunt (QR code) waarmee de toeschouwer met een mobiele telefoon de scènes waarin de voorwerpen een rol spelen op internet kan bekijken en het verhaal kan construeren. Voor toeschouwers die geen telefoon met internet hebben, verhuurt het museum op openingstijden een tablet.

Wanda Reisel (buurtbewoner) schreef onlangs een toneelmonoloog over de lotgevallen van Hannelore Klein (moeder van Arnon Grunberg) in het Lloyd, waarvoor het museum een regisseur en actrice zoekt.

Nies Medema, initiatiefnemer van multimediabedrijf Jonge Sla, toont een videoportret van een migrant en zijn zoon die geboren is in stadsdeel Oost. Dat wordt er één uit de serie Why I Love You die gaat over de relatie tussen generaties in een snel veranderende wereld. Tijdens de tentoonstelling is er ook een diner met de couscous uit de Sahara. Het museumhuisje wordt ingericht als het huis van de ouders van de migrant.

Choreograaf Honey Eaves die als tiener heel veel in Oostelijk Havengebied kwam, gaat i.s.m. de dansafdeling van de IVKO school een voorstelling voor en met jongeren maken.

Muziekgroep Hark!en Co en dichter soulzanger Kofi ( werkzaam in productiehuis Nowhere) treden op met gedichten over het havengebied en

schilder Jos de Puysseleire exposeert en wandelt door lang plekken met een verhaal

Verder zijn er bewerkingen van theatervormgever Tatyana van Walsum (buurtbewoner), locatietheatermaker Esmeralda Detmers (buurtbewoner), Hans van Lunteren (schilder,buurtbewoner en lid van de fanfare), Honey Eavis, don’t hit mama (dans) en schrijfster Ilona Verhoeven ,

De afsluitende voorstelling van Olivier Provily wil de nabijheid van de geschiedenis van de Amsterdamse Rietlanden tijdens de oorlog voelbaar maken, en zal verhalen, getuigenverklaringen en herinneringen aan deze donkere dagen ophalen Een ceremonie wordt het, er valt immers wel wat te herdenken; een muzikale en theatrale herdenking met een virtuoos violist en een even virtuoze trombonist. Melancholische, maar ook hoopvolle klanken.

In het perronhuisje wordt een tekst van Wanda Reisel uitgevoerd; aan het woord is de moeder van Arnon Grunberg, die nu eens haar verhaal verteld. Tot slot zal een koor van robuuste scheepsmannen deze theatrale herdenkingsceremonie“ afsluiten.Het werk van Olivier Provily, die deze improvisatie-herdenking regisseert, staat bekent om de verstilling en tijdloosheid; verwacht dus niet louter amusement, maar laat u meevoeren in de stilte en de tijd!

Voor meer informatie:

Jacob Plooy [violist, theatermaker] www.jacobplooij.com
Nies Medema [multimedia-conceptenmaker] www.jongesla.org
Bert Hana [regisseur, acteur] www.berthana.nl
Anne van Delft [verteller (beste verteller 2011)] www.annevandelft.nl
Tinus Holthuis [filmmaker, lichtontwerper] www.flek.nl
Wanda Reisel [toneelschrijver (Ako literatuurprijs)] www.wandareisel.nl/
Esmeralda Detmers [locatietheatermaker] www.bres2express.nl
Tatyana van Walsum [theatervormgever] www.tatyanavanwalsum.com
Kofi [zanger, dichter (productiehuis Nowhere)] www.nowhere.nl
Nikki van Passel [mediakunstenaar] linkedin.com/in/nikkivanpassel
Olivier Provily [regisseur (Ton Lutzprijs 2001)] www.olivierprovily.nl
Piet van de Kar [beeldend kunstenaar] www.pietvandekar.nl